عیسی طلبه مشهدی

سوال؟:چرا در اسلام به زنان اجازه قضاوت داده نشده؟

متن پاسخ: 
مشهور فقها یکى از شرایط قضاوت را «مرد بودن» مى دانند. 

علتى که براى این امر ذکر مى کنند،عاطفى و احساساتى بودن زن است که ممکن است در قضاوت او تاثیر بگذارد و مستند نظر آن ها روایتى است که در آن آمده : «... بر زن واجب نیست متولى قضاوت شود.»(1) 
مطلب مهم راجع به قضاوت زن که نباید مورد غفلت قرار گیرد، این است که در حدیث مزبور تکلیف شاق و صعب قضاء، از زن برداشته شده نه آن که او را از حق قضاء محروم نموده باشد. 

گروهى از فقهاى بزرگ شیعه مانند:قاضى ابن البراج , محقق (ره ) صاحب شرایع الاسلام , علامه (ره ) در قواعدالاحکام و عده اى از بزرگان متأخر مانند:صاحب جواهر و شیخ انصارى و آقا ضیاء عراقى و بسیارى دیگر از فقها ذکورت را براى قضا شرط دانسته اند.(2) 

اما برخى دیگر از فقهاى شیعه،مانند شیخ مفید(ره ) در کتاب مقنعه؛عقل ، کمال ،علم به کتاب الهى و سنت معصومان را برای قضاوت شرط دانسته و نظیر شیخ طوسى (ره ) در کتاب <نهایه > و مفید در <مقنعه > نامى از اشتراط مرد بودن یا امتناع زن بودن نبرده اند .برخى دیگر از فقها نیز مانند ابن ادریس و ابن سعید بر این نظریه هستند.(3) 
توضیح : این گونه مسئولیت‏ها به جز مشقت و زحمت، فایده دیگرى ندارد،اگر کسى این‏ها را به خاطر دنیا و مقام و پول بخواهد، ضد ارزش است، و اگر براى خدا بخواهد، خداوند ثواب این گونه کارها را به زنانى که به وظائف خود عمل می‏کنند،مى‏دهد. 

شبیه این مطلب در تاریخ اسلام هست که زنان مدینه یک نماینده نزد پیامبر فرستادند که مردان به جبهه مى‏روند و آن همه مقام‏هاى معنوى کسب مى‏کنند و یا به شهادت که فوز عظیم است مى‏رسند، اما زن‏ها به این گونه ثواب‏ها نمى‏رسند. حضرت رسول(ص) فرمود: «جهاد المرئة حسن التّبعل؛ جهاد زن این است که خوب شوهردارى کند». اگر زنى به عشق معنویت و کمالات غصه مى‏خورد که چرا این مقامات مخصوص مردان است و به ما زنان نمى‏دهند؟ جوابش این است که اگر زنان اخلاق داشته باشند و به وظائف خود خوب عمل کنند، همان ثواب و کمالات را دارند. 
اسلام که این گونه مسئولیت‏ها را به مردها داده، از آن رو است که این‏ها وظائف سنگین اجتماعى است و زنان از عهده آن‏ها به طور کامل برنمى آیند یا به خاطرآن است که زن‏ها کم‏تر در جامعه حضور پیدا کنند و یا این است که مردان از روحیه بالاتری برخوردارند و عملا زنان توانائی این کار مشکل را ندارند. 
پاورقی: 

1)- وسائل الشیعه , کتاب القضاء, باب 2 از ابواب صفات القاضى , ح 1 
2)- جوادى آملى، عبداللّه , زن در آینهء جلال و جمال , ص 348 و 349 
3) همان , ص 348